بررسي جامعه شناختي توريسم و موانع توسعه آن
گرد آورنده محمد مقری (تبریز)
مقدمه: موضوعي كه امروزه از اهميت ويژه اي برخوردار است، تأثير ورزش و گردشگري بر اقتصاد كشورهاست. برگزاري
تورنمنت هاي ورزشي در سطح بالاي بين المللي تحولات عظيم اقتصادي، ورزشي، فرهنگي و اجتماعي براي كشور ميزبان به
ارمغان مي آورد و اين موضوع به حدي براي دولتمردان كشورهاي توسعه يافته و مترقي داراي اهميت است كه براي دست آوردن
ميزباني رقابت هاي بين المللي نظير المپيك، جا مجهاني و ... به انواع را هها و روش ها متوسل م يشوند( 3). بررسي ها نشان م يدهند
كه از سال 1967 تا 1989 تمايل گردشگران براي شركت در ورزش 1300 % افزايش داشته است ( 4). بعضي از كشورها نيز در
توسعه و كسب سود از محل گردشگري بسيار موفق عمل كرده اند. در آمريكا درآمد حاصل از رويدادهاي ورزشي 27 ميليارد
دلار درسال برآورد شده است و بيش از 75 ميليون آمريكايي بزرگسال (دوپنجم مردم آمريكا) بيان داشته اند كه در پنج سال
( گذشته دريك رويداد ورزشي هنگام مسافرت چه بصورت تماشاگر يا شركت كننده حضور داشته اند( 5). معصومي راد ( 1378
توريسم را يكي از پرسودترين فعاليت هاي اقتصادي صنعت و تجارت دانسته و برگزاري مسابقات ورزشي را يكي از عوامل مهم
جذب توريست ارزيابي نمود( 3). ايونا، ( 2008 ) عنوان كرد كه صنعت ورزش نماينده يك پديده اقتصادي است كه بيليون ها دلار
در هر سال توليد مي كند با بليط فروختن و اسپانسرشيپ و يا پخش تلويزيوني و اينكه توريسم سريع ترين رشد را در بين صنايع
جهان دارد. به نظر مي رسد با توجه به كشور مبدا يا مقصد هم چنين تصوير منطقه و كيفيت رويدادها و ورزشكاران، حمل و نقل
آسان، تفاوت هاي فرهنگي، امنيت و اعتماد عامل هاي تأثيرگذار برحضور گردشگران در يك رويداد متفاوت است و انگيزه نيز به
دليل پويا بودن مفهوم آن در هر فردي در هر گردشگري و در هر بازار هدفي فرق مي كند( 6). در اين راستا، تحقيق حاضر بر آن
است تا تأثير برگزاري مسابقات بين المللي را بر توريسم ورزشي بررسي نمايد.
روش تحقيق: اين تحقيق از نوع توصيفي و تحليلي است كه با استفاده از پرسشنامه به نظر خواهي از ورزشكاران گردشگر و
گردشگران ورزشي در اين زمينه پرداخته است. جامعه آماري شامل تمامي توريست هاي ورزشي بي نالمللي و بومي است كه در
مسابقات بين المللي كاراته در تركيه با هدف تماشاي مسابقات و شركت در مسابقات حضور داشتند. نمونه هاي آماري به صورت
تصادفي ساده انتخاب شد و در نهايت 80 پرسشنامه كامل و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. باتوجه به اينكه فرضيه هاي اين
تحقيق به موضوع تأثير توريسم ورزشي در ايجاد بازاريابي ورزشي توريست ها براي منطقه ميزبان مربوط مي شود جهت جمع
ن هاي (كتب، مقالات و اينترنت) استفاده شد و Ĥ آوري اطلاعات مربوط به ادبيات تحقيق، پيشينه موضوع تحقيق از روش كتابخ
براي جم عآوري داده هاي مربوط به آزمون فرضيات و سنجش نظريات از پرسشنام ه استفاده شد كه شامل 12 سوال است كه در دو
بخش 9 سوال بسته و 3 سوال باز طراحي شده است. پرسشنامه شامل اطلاعاتي در خصوص شاخص هاي دموگرافيك (شامل: سن،
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
جنسيت، وضعيت شغلي و خانوادگي و مليت)، تيپ توريست هاي كاراته (اعم از شركت كننده و تماشاگر)، رتبه بندي از لحاظ
كيفيت برگزاري و ارزش ريالي كشور برگزار كننده مسابقات، حمل و نقل، نوع اطلاع رساني، نوع مسافرت، اسكان، تعداد روزهاي
اقامت و هزينه خرج شده و ... مي باشد. براي پخش و جمع آوري پرسشنامه ها به مكان هايي مراجعه شد كه توريست ها در آنجا
ساكن بودند. بنابراين جهت اجراي اين كار به هتل ها و محل هاي استراحت و مكان هاي تفريحي و ورزشي و محل هاي
برگزاري مسابقات رفته و بعد از هماهنگي، ابتدا به منظور آشنايي آن ها توضيحي كامل از نوع سوالات و بخش هاي مختلف
پرسشنامه، نحوه پاسخگويي ارائه شد. سپس پرسشنامه ها ارائه گرديدند و پس از پاسخگويي آنان پرسشنامه ها جمع آوري شده و
كدگذاري گرديد و پس از آن نمرات حاصل از پرسشنامه هاي تكميل شده توسط افراد مورد بررسي قرار گرفت.
يافته ها: بر اساس يافته هاي تحقيق مشخص شد كه بيش از 80 % توريست ها افراد ميانسال و ميانسال به بالا بودند و بين 30 تا
%35 آن ها كارمندان رسمي و بيش از 30 % آن ها انگليسي زبان بودند بيشترين تفاوت در خود اشتغالي آن ها بوده و همچنين
توريستهاي ورزشي 50 % به صورت غير ساكن زندگي مي كنند. همچنين ميانگين مسافرت ورزشكاران بين المللي نسبت به
مسافرت هاي ورزشكاران بومي 40 % بيشتر است و 70 % شركت كنندگان براي اولين بار به اين منطقه آمده بودن د و 62.5 % تمايل
داشتند دوباره به منطقه مسافرت داشته باشند. همچنين 82.5 شركت كنندگان براي مسابقات آمده بودند و در هتل محل مس ابقات
اسكان داشتند. 62.5 % توريست ها با هواپيما عازم منطقه برگزاري مسابقات شده بودند و بيش از روزهاي مسابقه اقامت داشتند .
در نهايت، هزينه اسكان و رستورآن ها بيش از ساير موارد مي باشد. در حالي كه هزينه متوسط براي هر توريست بين المللي در
حدود 120 (يورو) بود براي هر توريست بومي در حدود 146 هزار تومان بود و در اولويت اول بيشترين آگاهي از مسابقات
(% %31.5 ) به خاطر ورزشكار بودن توريس تهاي ورزشي و در اولويت دوم آگاهي آن ها از طريق اطلاع رساني تلويزيوني ( 18.75 )
بود.
بحث و نتيجه گيري: يافته ها نشان داد برگزاري رويدادهاي ورزشي بر جذب توريست ورزشي تأثير دارد و اين يافته با يافته هاي
گرين و چالپ ( 1998 ، هنرور و غفوري( 1382 )، معصومي راد ( 1378 )، دباغ زاده كارگر( 1381 ) همخواني دارد ( 4،2،1 ) در تحقيق
حاضر از نظر تعداد مسافرت، مناسب و مرتبط بودن، سهولت حمل و نقل، كيفيت ارتباط و امنيت محل برگزاري رويدادهاي
ورزشي بر افزايش توريست هاي ورزشي(شركت كنندگان) تأثير معني داري مشاهده شد كه با يافته هاي گيبسون و ويلمينك و
هالدن( 2003 ) ، باليش و ويوروس( 2000 )، لين و دينگ ( 2005 و 2006 )، كروس بي( 1990 )، چن و گرسوي ( 2001 ) همخواني
داشت ( 5) و نيز به لحاظ كسب درآمد از محل برگزاري مسابقات و همچنين جذب توريست با يافته هاي كيم نام سو و لارنس
چاليپ ( 2003 ) همخواني داشت كه سهم گردشگري بنا به آمار سال 1997 از توليد ناخالص ملي در ايران برابر 1% است و آن
0.055 درآمد گردشگري در جهان است. در حالي كه در همين سال( 1997 ) تركيه 2% درآمد گردشگري جهان را جذب كرده
بود. در نتيجه مي توان عنوان كرد كه برگزاري مسابقات ورزشي در پيشرفت صنعت توريسم و جذب گردشگران تا چه اندازه مهم
است و يكي از پرسودترين فعاليت اقتصادي كشورها م يباشد و در كنار آن نيازهاي جانبي از قبيل برخوردهاي صح يح، كيفيت
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
ارتباط و سرويس دهي، امنيت، حمل و نقل آسان تبليغات مناسب و... مي تواند در وفاداري توريس تهاي بازديد كننده موثر واقع
گردد و از طرفي اعتماد آنان را جلب نمايد.
منابع:
-1 معصومي راد، رضا. ( 1378 ).  در استان گيلان، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه گيلان.
-2 هنرور، افشار؛ غفوري، فرزاد. ( 1382 ). اثرات اقتصادي ورزش در چند كشور منتخب، چهارمين همايش بين المللي تربيت بدني و علوم ورزشي، دانشگاه
تهران: 28 تا. 30
3- http://www.tabnak.ir.[homepage]:13mar2010[online]
4- Green, B., and L. Chalhp. (1998). Sport Tourism as the celebration of Subculture. Annual of tourism Research:
pp275-92
5- Gibson H .j. Willming C., Holdnal A. (2003). Small- scale event sport tourism: fans as tourists. Tourism
management. pp181-190.
6- Ncedo Jonathan N tloko & kamilla SwArt. (2008). sport tourism event impacts on the host community: A case
study of red big bull wave Africa: (2): pp 79-93.مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز